Patria - een vernieuwend inbreidingsproject in het centrum van Kortrijk.

Beschermde monumenten zijn een terechte vrees voor heel wat eigenaars. Of ze vormen een uitdaging. Een kans om iets uitzonderlijk te verwezenlijken.

Na een periode van 3 jaar verbouwen werd in 2015 het Patria project volledig afgerond. Het resultaat is verwonderlijk uitzonderlijk. Een complex programma werd vakkundig aangepakt door een top team.
Het gebouwencomplex -een deels beschermd monument op de Grote Markt van Kortrijk- werd omgevormd tot 6 luxe appartementen, een hoekwoning en een commerciële ruimte van 460 m2. 

Zowel in de architectuur als de interieurs werd rekening gehouden met het historische karakter van het gebouw, maar was er ook ruimte voor volledig nieuwe elementen zoals een opvallende koperen gevel, compleet afgewerkte interieurs en accenten die refereren naar de ramen van de kerken in de nabije omgeving. Oude en nieuwe elementen werden gecombineerd om te komen tot een duurzame en waardevolle (interieur)architectuur.

Partners voor de realisatie van dit project waren vooral een gemotiveerde bouwheer en een gespecialiseerd team van aannemers. Het ontwerp werd opgenomen door Architecten Adins-Van Looveren en Interieurarchitect Bob Bulcaen van ontwerpbureau witblad. 

Door een intense samenwerking slaagden de twee disciplines er in om een volledig nieuw concept op te leveren. Met respect voor de geschiedenis. En met een mooie toekomst voor de bewoners en gebruikers van deze nieuwe architecturale parel in Kortrijk. 

Historisch

De geschiedenis van de Patria (voor 1900 gekend als ‘Den Roeland’) gaat terug tot de 14e eeuw. Enkel in de kelder vinden we hiervan nog sporen terug in de vorm van originele middeleeuwse gewelven. De rest van het gebouw werd na een verwoestende brand in de 18e eeuw opnieuw opgebouwd als een classicistisch stadspaleis.

In de loop van de 20ste eeuw onderging het pand een aantal uitbreidingen en ingrijpende veranderingen. Het resultaat was echter een complexe structuur met een aantal delen die dringend aan vervanging toe waren.

Het historische deel van het complex is een beschermd monument en werd in samenspraak met de diensten Erfgoed en Stedenbouw volledig vernieuwd.

Door de complexiteit van de bouwwerken werd er gewerkt in verschillende fasen. De ruwbouw werken startten in januari 2012 gevolgd door de interieur afwerking die werd opgestart midden 2013. 

De eerste appartementen werden opgeleverd in oktober 2014. De volledige afwerking met ook het interieur van de hoekwoning werd afgerond in april 2015.

Architectuur

In de architectuur van het project was vooral aandacht voor het historische karakter van het gebouw en de integratie van een complex programma.

Gespreid over ca 2.000 m2vinden we een hoekwoning, een commerciële ruimte en 6 appartementen. Er is ruimte voor 7 wagens waarvan 6 in de kelder via een autolift. Alle entiteiten worden te huur aangeboden.

Het gebouw vormt 1 geheel, maar er wordt een duidelijk onderscheid gemaakt in verschillende percelen zodat dit beter past in de schaal van het historische centrum.

De bestaande classicistische gevel werd gerestaureerd en volledig wit geschilderd. De architecturale LED verlichting versterkt de gevel op een subtiele manier.

Om het nieuwbouw deel van het project te accentueren werd gekozen voor gevelpleister en bronskleurig koper. De witte pleister vormt een overgang tussen de oude en nieuwe elementen. Het koper is een nieuwe variant van een klassiek materiaal dat hier op een speelse en hedendaagse manier wordt toegepast. 

Het koper refereert vooral naar hetzelfde materiaal gebruik in het Begijnhof en de kerken in de nabije omgeving. Op termijn zal ook dit koper iets matter worden en mooi verouderen.

Alle woonentiteiten kregen duurzame technieken zoals balansventilatie, hoog rendement beglazing en een goede klimatologische en akoestische isolatie.

Interieurarchitectuur

Voor de interieurarchitectuur werd een oplossing gezocht waarbij alle wooneenheden kunnen worden verhuurd. De interieurs moesten een breed publiek kunnen aanspreken, maar vooral ook de architectuur versterken. De bouwheer verkoos een volledige afwerking op vlak van verlichting en meubilair zodat de appartementen volledig instapklaar zijn. 

Als interieurarchitect werden we dan ook bij aanvang van het project direct betrokken zodat we konden instaan voor het bepalen van de ruimtelijke indeling en de keuze van alle afwerkingsmaterialen.

Het gebouw zelf bestaat uit 3 verschillende entiteiten die ook elk hun eigen interieur afwerking kregen. Hierdoor wordt ook de historische percelering binnenin verdergezet. 

In het beschermd monument werden ook de interieurs gerestaureerd in oorspronkelijke staat. Het originele dakgebinte van de penthouse werd hersteld en volledig zichtbaar gemaakt in de ruimte.  Voor de vloeren werd gekozen voor parket waarbij dit in twee appartementen geplaatst werd in een Hongaarse Punt patroon. Nieuwe ingrepen worden geaccentueerd door gebruik te maken van donker meubilair en spiegels die de bestaande historische elementen versterken.

De nieuwbouw appartementen kregen een haast volledig wit interieur met een beperkt aantal accenten. Blikvangers hier zijn de ‘glasramen’ waarbij spiegels en verlichting werden gecombineerd om te verwijzen naar het licht dat neervalt door de hoge ramen in de kerken.

In de hoekwoning werkten we met houten panelen die op hun beurt perfect aansluiten bij de koperen gevelbekleding. De trap bestaat grotendeels uit glas zodat het licht uit de grote ramen kan doorvloeien tot in de hoek van het gebouw.

In het volledige project werd gekozen voor het gebruik van LED profielen. Een duurzame, energiezuinige verlichting met een architecturaal lijnenspel.

Samenwerking

De aanpak van dergelijke complexe verbouwingen vergt een goede samenwerking tussen verschillende partijen. In eerste instantie een bouwheer die vanuit de liefde voor zijn stad het initiatief nam om dit gebouw te restaureren. Hij verkoos het inrichten van woningen om zo het wonen in het centrum weer aan te moedigen. In plaats van een opsplitsing voor verkoop werd bewust gekozen voor verhuur zodat het gebouw consistent kon worden verbouwd en onderhouden.

Een architect die erin slaagde om een complexe gebouwenstructuur te restaureren en een nieuwe bestemming te geven met een perfecte integratie in de binnenstad. En een interieurarchitect die de architectuur versterkt en aangename woonruimtes ontwierp met respect voor de historische elementen en met het oog op verhuur. 

Het resultaat kon er ook enkel maar komen door een groot team aan uitvoerende aannemers. Bedrijven uit de streek met hardwerkende en gemotiveerde medewerkers.

‘De Patria’ staat er opnieuw.
Klaar om nog voor eeuwen bewonderd en bewoond te worden.

Foto’s: Dieter Beheydt (alle interieurs) en Lennen Descamps (koperen gevel).