Alfredo Häberli - lessen uit de lezing

Alfredo Häberli is een Zwitserse ontwerper met Argentijnse roots.
De looks en misschien ook de vaak frivole ontwerpstijl verraden zijn oorsprong.
Maar de doordachte degelijkheid van zijn ontwerpen zijn ingenieus als een Zwitsers zakmes.

Op 5 december 2016 was Häberli te gast in Gent voor een lezing georganiseerd door Archipel.
Hij kreeg er de leerstoel Maarten Van Severen. Naast een lezing gaf hij ook een masterclass aan studenten uit verschillende Europese landen.

6 lessen uit de lezing

1. Laat eenvoudige lijnen verrassen

Maarten Van Severen was meester in het reduceren van ontwerpen om te komen tot de essentie van zitten, rusten, slapen, werken.
Häberli vergelijkt deze methode met zijn zoektocht naar het uitpuren van een ontwerp.
In zijn geval probeert hij meestal om een ontwerp op te maken aan de hand van een minimum aan lijnen.
Dit leidt tot sobere ontworpen die toch nog een bepaalde speelsheid hebben. 

Zo ontwikkelde hij voor Moroso een schets van de ideale lounge chair.
Op basis van die paar lijnen ging Moroso zelf aan de slag en kwamen ze een tijd later af met de stoel ’Take a line for a walk’.

2. Haal inspiratie uit de voddenmarkt

Inspiratie komt in veel vormen. Häberli verzamelt die via vooral een collectie objecten en voorwerpen die hem inspireren. Van heel kleine dingen tot een 8 meter lange skiff die hij in zijn studio aan het plafond heeft gehangen.

Deze grote collectie en talloze boeken waren al 3 keer de oorzaak dat hij van studio moest verhuizen… Maar het helpt ook om tot nieuwe ontwerpen te komen.

Zo was hij al jaren geïntrigeerd door een sculptuur van een olifant dat gemaakt werd uit 1 lapje leer. Op basis hiervan ontwierp hij de DS-373 voor de Sede. Een zitmeubel afgewerkt met 1 enkel dierenvel dat op die manier ook het ontwerp bepaalt.

3. Niet elk ontwerp is succesvol

Maar dit kan niet gezegd worden van zijn werk voor het Finse Iitalla.

Wellicht zijn meest succesvolle product is het Senta glas voor Iitala. Een Fins bedrijf dat hij toch heeft kunnen overtuigen om het glas in Duitsland te produceren.
Hij maakte zich hiermee niet populair in het bedrijf. Maar de combinatie van het design en het duurzame glas bleek de perfecte samenstelling voor een bijna onbreekbaar glas in een zeer fijne vormtaal.
Per dag worden nu nog steeds zo’n 25.000 glazen geproduceerd.

Een tweede succes voor Iitala was de Origo reeks. Hij kreeg de opdracht voor een meer fleurig ontwerp. En hij maakte daarom een eenvoudig voorstel waarbij alle kleuren in regenboog lijnen werden verzameld. Zo past het servies op elke tafel.
De volledige voorziene jaarproductie werd verkocht op 1 week.

4. Ecologisch is niet altijd duurzaam

Häberli kan je niet gemakkelijk in een vakje stoppen.
Ook hij wil als ontwerper verschillende uitdagingen aan gaan.
In 2016 ontwierp hij de woning Haussicht in Duitsland. Hij benaderde de architectuur als een object om te komen tot een functioneel gebouw.
De opdracht was het maken van een showcase voor een houtconstructie bedrijf. De woning moest daarom ook voldoen aan een aantal belangrijke ecologische criteria. Zonder er teveel als een klassieke houtskeletbouw uit te zien.

Häberli stelde vast dat de meeste van zijn ontwerpen van de afgelopen 25 jaar niet voldeden aan die criteria. De productiemethode of materialen waren niet ecologisch genoeg waardoor hij die ontwerpen niet kon gebruiken in de woning.

Nochtans worden bijna al zijn ontwerpen tot op vandaag nog steeds geproduceerd. En ontwerpt hij producten die lang moeten meegaan. 

Wat is dan duurzamer?
Nu nieuwe producten met ecologische materialen maken? Of de bestaande producten blijven produceren en gebruiken?

5. Ontwerp voor mensen

User Centred Design heet dit in nieuw Nederlands.
Maar in mensentaal is dit volgens Häberli de werkwijze waarbij je steeds mensen voor ogen moet hebben voor wie je ontwerpt: een klant, vrienden, jezelf, ... Het ontwerp zal pas werken als je gebruikers er het nut van in zien.

6. Luister naar jezelf

Toen ging hij helemaal de filosofische toer op. Het is hem vergeven.
Met een gemeende vaderlijke bezorgdheid deed hij een oproep aan alle ontwerpers om te blijven geloven in je eigen droom.
Doe enkel wat je zelf wil doen en wat je plezier geeft.
Heb geduld met het krijgen van opdrachten en het maken van ideeën.
Tussen tekening en realiteit zit een lange weg. 
Maar de weg is boeiend.
Ik ervaar die elke dag.

Productfoto's: www.alfredo-haeberli.com